احتمالا تا حالا در مورد اقامت ترکیه پرس و جو کردید یا به سایت‌ها و کانال‌ها و صفحات مختلفی برخوردید که هر یک روشی خاص را به شما ارائه می‌کنند؛ اما بزرگترین ایراد آنها این است که همه روش‌ها را یک جا و به صورت درست و دقیق ارائه نکردند و از سوی دیگر اغلب اطلاعات غیردقیق و نامنظم است. به همین خاطر تصمیم گرفتم تا کلیه اطلاعات مرتبط با اقامت در ترکیه که تا تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۰ پابرجا بوده را در یک پست منتشر کنم.

به طور کلی برای ماندن در ترکیه از شش روش می‌توان اقدام کرد که اقامت توریستی در واقع با این هدف ایجاد شده که شما در یکسال اول ایده‌ای از نحوه زندگی در ترکیه داشته باشید و با آن آشنا شده باشید تا پس از آن از یکی از طرق دیگر به ترکیه مهاجرت کنید.

۱- اقامت توریستی

در این روش که ساده ترین نوع آن هست به شما یکسال اقامت به صورت توریستی و بدون حق کار داده می‌شود که برای آن نیاز است تا در ترکیه خانه‌ای خریده باشید یا اجاره کنید.

توجه کنید که در حالتی که خانه اجاره کرده باشید فقط برای یکسال بوده و سال بعد تمدید نمی‌شود، اما می‌توان پس از گذشت یکسال فاصله از انقضای کارت اقامت (و خروج از کشور) دوباره اقامت توریستی گرفت.

و همینطور در نظر داشته باشید که با خرید خانه زیر ۲۵۰ هزار دلار که امکان اقدام برای پاسپورت یا اقامت دائم ندارد، شما اقامت توریستی ۱ یا ۲ ساله دریافت خواهید کرد که فعلا قابل تمدید خواهد بود.

برای درخواست اقامت توریستی یک سری پیش‌نیاز وجود دارد که پس از تکمیل آن مراحل، درخواست راندوو می‌دهید و پس از تعیین تاریخ راندوو برای شما (برای شما پیامک یا ایمیل می‌شود)، به صورت پستی یا حضوری به اداره مهاجرت مراجعه کرده و مدارک خواسته شده را تحویل می‌دهید.

به طور کلی مراحل برای درخواست اقامت توریستی باید مراحل زیر را طی کنید:

۱-۱- گرفتن کد مالیاتی (Vergi Numara)

کد مالیاتی ترکیه یا همان Vergi Numara یک کد ۱۰ رقمی است که مانند یک کد شناسایی در تمام سیستم‌های اداری ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرقی ندارد که خارجی باشید یا شهروند ترکیه، در هر حال، برای انجام هر کار اداری می‌بایست کد مالیاتی ترکیه را داشته باشید.

برای دریافت ورگی نومره کافیست به یکی از ادارات Vergi Dairesi مراجعه کنید و به همین منظور کافیست که همین عبارت را در گوگل مپ جستجو کنید.

۲-۱- ثبت نام بیمه سلامت توریستی (Yabancı Uyruklu Kişiler İçin Sağlık Sigortası)

برای گرفتن اقامت در ترکیه بیمه سلامت اجباری است؛ لذا می‌توانید به صورت آنلاین یا از طریق یکی از نزدیک ترین دفاتر بیمه‌ای (Sigortası) بیمه سلامت افراد خارجی را تهیه کنید که بسته به سن و مقادیر پوشش دهی و بیمارستان‌های تحت پوشش قیمت آن از ۱۰۰ تا ۳۰۰ لیر متغییر است.

برای خرید بیمه، اصل و کپی صفحه اول پاسپورت و شماره مالیاتی الزامی است.

۳-۱- نوتر کردن قرارداد منزل (Noter)

اجاره خانه در ترکیه بر روی کاغذ عادی و بدون تشریفات خاصی انجام می‌شود، لذا برای رسمی کردن آن برای دولت باید با در دست داشتن اصل پاسپورت و اجاره نامه به یکی از دفترخانه ها (Noter) مراجعه کنید تا آن را ثبت رسمی کنند.

۴-۱- تقاضای راندوو (Randevu)

با مراجعه به وب‌سایت e-Ikamet اداره مهاجرت ترکیه می‌توانید تقاضای خود را ثبت کنید که پس از طی کردن کلیه مراحل آن (که شامل ورود اطلاعات پاسپورت، آدرس منزل، اطلاعات بیمه و … می‌شود) فرم اطلاعات وارد شده به صورت pdf شده قابل دانلود است که بعد از تنظیم تاریخ راندوو (مصاحبه) آن را پرینت کرده و در صفحاتی که جای امضا دارد، امضا می‌زنید.

۵-۱- پرداخت مالیات اقامت (حق خاک + صدور کارت)

پس از تنظیم تاریخ مصاحبه شما باید مالیات خود را در اداره مالیات (Vergi Dairesi) پرداخت کرده و مدارک خود را در زمان مقرر شده به اداره مهاجرت انتخابی خود ببرید و یا آن را به آدرس همان اداره پست کنید (به دلیل پاندمی ویروس Covid-19).

مالیات برای افراد بالای ١٨ سال مبلغ ٨٠ دلار و ١١٠ لیر و افراد زیر ١٨ سال مبلغ ٤٠ دلار و ١١٠ لیر می باشد.

مدارک مورد نیاز برای راندوو:

1. فرم ثبت نام راندو
2. چهار قطعه عكس بیومتریک
3. كپی صفحه اول پاسپورت و آخرین مهر ورود به تركیه
4. اصل یا کپی رنگی کلیه صفحات بیمه نامه توریستی برای افراد بالای ١٨ سال و زیر ٦٥ سال
5. اصل یا کپی رنگی قرارداد نوتر شده منزل
6. کپی برگه کد مالیاتی (ورگی نومره)
7. فیش مالیات اقامت (حق خاک) پرداخت شده
8. كپی پشت و رو كارت اقامت برای افراد تمدیدی
   

افرادی که در ترکیه مالک خانه هستند توجه داشته باشند که علاوه بر مدارک فوق، مدارک زیر نیز مورد نیاز است:

1. كپی سند صاحب خانه
2. گرفتن نومره تاژ
3. گرفتن تاپو دوامی (تاییدیه سند) از اداره Tapu genel müdürlüğü
4. ترجمه عقدنامه از طریق كنسولگری ایران (آپدیت شده) و سپس تائیدیه از فرمانداری (كایماكاملیك)

توجه کنید که اقامت سایر اعضای خانواده در حالتی که ملکی خریده باشید برای همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال است (که باید نام آنها در سند درج شده باشد) و در حالت اجاره خانه برای حداکثر ۳ نفر (نسبیت مهم نیست).

پس از گذشت ۲ تا ۳ هفته در صورتی که نتیجه مثبت باشد از طریق ایمیل یا پیامک به شما خبر داده می‌شود، در غیر این صورت با تماس با شماره ۱۵۷ پشتیبانی اداره مهاجرت ترکیه به زبان‌های ترکی، انگلیسی، روسی و فارسی شما را راهنمایی می‌کنند تا نواقض پرونده خود را برطرف کنید.

پس از ارزیابی مثبت اولیه، طی ۱ تا ۲ هفته کارت اقامت شما چاپ و پست می‌شود که برای دریافت آن چه در درب منزل و چه اداره پست و چه اداره مهاجرت نیاز به حضور شخص درخواست دهنده وجود دارد.

کارت اقامت توریستی (Kimlik Kart) قرمز رنگ خواهد که تاریخ شروع آن معمولا از زمان شروع بیمه سلامت یا تاریخ اقدام (هر کدام زودتر باشد) خواهد بود و به همین دلیل به محض دریافت کارت خود متوجه خواهید شد که حداقل یک تا دو ماه از تاریخ شروع آن گذشته است.

۲- اقامت کاری (Çalışma izni)

برای گرفتن اقامت از نوع کاری ابتدا باید اقامت توریستی یا به طور کلی کیملیک داشته باشید. بدون اقامت شما باید از طریق سفارت ایران، ویزای کار ترکیه (از طریق دعوتنامه شرکت) تفاضا کنید.

در ادامه از طرق مختلف، کاری پیدا می‌کنید که مناسب شما باشد و مستقیما با کارفرما صحبت کرده باشید؛ در ترکیه قوانین سختی نظیر اجبار به استخدام ۵ شهروند ترک به ازای هر اتباع خارجی وجود دارد به همین خاطر یافتن کار در ترکیه به راحتی صورت نمی‌گیرد. برای جلوگیری از کلاه‌برداری و… بهتر است قبل از اقدام به دریافت اجازه کار تحقیق و جستجو کنید.

پس از استخدام در شرکت، کارفرما از طریق وب‌سایت چالیشما ایزنی برای شما درخواست خواهد داد و در صورت تایید اداره کار، هزینه‌ای مابین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ لیر مالیات باید پرداخت شود.

پروسه انجام این کار بین ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد و به محض دریافت اجازه کار، برای شما بیمه SGK (خدمات درمانی و بازنشستگی) ارائه می‌شود.

توجه کنید که پس از دریافت چالیشما ایزنی نیازی به تمدید اقامت توریستی نیست و فقط اجازه کار بایستی تمدید شود و همینطور حق بیمه توسط کارفرما پرداخت خواهد شد.

قانون درخواست شهروندی ترکیه (Türk vatandaşı) از طریق چالیشما ایزنی به این صورت است که باید ۵ سال تمام بدون وقفه بیمه برای شما پرداخت شده باشد و در پروسه درخواست نیز این بیمه همچنان پرداخت شود.

۳- اقامت با ازدواج با فرد خارجی (ترک)

برای ازدواج در ترکیه چه با فرد ترک و چه فرد خارجی دیگر نیاز به دریافت گواهی تجرد (برای خود) هستید و در صورتی که فرد مقابل نیز خارجی باشد، ایشان نیز نیازمند گواهی تجرد از کنسول‌گری مطبوع خود خواهد بود.

به طور کلی برای اقامت از روش ازدواج با فرد ترک مراحل زیر را باید طی کرد:

۱-۳- دریافت برگه تجرد از کنسول‌گری

برای انجام کارهای مرتبط با امور کنسولی ایران شما باید وارد سامانه میخک شوید، ابتدا درخواست خود را ثبت می‌کنید و بعد از رزرو نوبت به کنسول‌گری مراجعه می‌کنید. مدارک مورد نیاز برای دریافت برگه تجرد عبارت است از:

1. فرم تکمیل شده درخواست صدور گواهی تجرد
2. اصل شناسنامه و تصویر تمامی صفحات آن
3. تصویر صفحات مشخصات گذرنامه

۲-۳- تائیدیه گواهی تجرد از وزارت امور خارجه ترکیه

برگ تجرد صادر شده از سوی کنسولگری به وزارت خارجه ترکیه ارائه شده و در تائیدیه وزارت خارجه باید اخذ شود. در این مرحله ۱۵ لیر ترک برای هر برگه درخواست می‌‌گردد.

۳-۳- آزمایش خون

متقاضیان ازدواج باید برای آزمایش خون به بیمارستانهای خصوصی و یا موسسات غیر انتفاعی و خیریه مراجعه کرده و در مورد بیماریهای ارثی و خونی آزمایشاتی انجام دهند.

۴-۳- امضا فرم‌های ویژه در دفاتر ثبت اسناد رسمی

فرم‌های ویژه از شهرداریها گرفته شده و فرم ویژه ازدواج در دفاتر ثبت اسناد باید به تائید برسد که در این مرحله ترجمه پاسپورت خواسته می‌شود. می‌‌توانید پاسپورتتان را به هر یک از دفاتر ترجمه برده و آنرا در نوتر (Noter) تائید کنید.

۵-۳- تعیین وقت عقد رسمی

پس از انجام این امور ۲۰ لیر برای کمک به درختکاری پرداخت می‌‌کنید و بسته به نوع سالن نکاح مبلغی از ۴۰ لیر تا ۳۰۰ لیر پرداخت می‌‌کنید. در صورتی که خواهان حضور عاقد در محلی غیر از شهرداری باشید باید هزینه‌های ایاب و ذهاب او نیز پرداخت شود.

۶-۳- ثبت رسمی در ایران

پس از پایان عقد رسمی در ترکیه شما در این کشور رسما زن و شوهر محسوب می شوید. برای ثبت رسمی در ایران می بایستی برگه عقد در ترکیه را به کنسولگری ایران برده و به همراه عقد دینی که معمولا در رایزنی فرهنگی ایران صورت می‌پذیرد مدارک ازدواج خود را به ثبت برسانید.

پس از گذشت سه سال از زندگی مشترک می‌توانید درخواست شهروندی ترکیه (Türk vatandaşı) کنید.

۴- شهروندی از طریق سرمایه گذاری

از اواسط سال ۲۰۱۸، دولت ترکیه قانونی را تصویب کرده که به اتباع خارجی که به طور مستقیم ۲۵۰ هزار دلار ملک خریداری نمایند شهروندی اعطا می‌نماید.

لازم به یادآوری است که حق شهروندی برای شخص، همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال خواهد بود؛ حق فروش ملک خریداری شده را تا ۳ سال ندارید و همینطور مشخصا باید کل مبلغ املاک با فروشندگان اصلی از طریق تراکنش‌های بانکی تسویه و سند به طور رسمی به نام شما منتقل شده باشد. (فریب خانه اقساطی را نخورید)

هنگامی که شما در ترکیه ملک یا املاکی مجموعاً به ارزش بیش از ۲۵۰ هزار دلار خریداری می کنید، معمولا از طریق شرکت‌های املاکی که خرید خود را انجام داده‌اید پروسه شهروندی خود را با اعطای وکالت انجام می‌دهید.

به طور کلی مراحل زیر برای درخواست شهروندی ترکیه از طریق سرمایه گذاری است:

• رسیدهای بانکی پرداخت و دریافت مبلغ معامله
• ارزیابی ارزش خرید
• گرفتن گواهی انطباق
• درخواست اجازه اقامت
• دریافت سوپیشینه در ترکیه
• درخواست شهروندی

۵- ثبت شرکت در ترکیه

ثبت شرکت در ترکیه کار آسانی خواهد بود که در کمتر از یک هفته انجام پذیر است اما فرآیند آن تا حدی شبیه به ایران است، اتباع خارجی (حداقل دو نفر برای شرکت مسئولیت محدود) بدون نیاز به شریک ترک نیز می‌توانند شرکت ثبت کنند اما حتما باید یک حسابدار ترک داشته استخدام کنید و همینطور حداقل میزان سرمایه شرکت ۱۰ هزار لیر است که ۲۵٪ آن نیاز است در حساب بانکی شرکت باشد.

پس از آن می‌توانید برای خود درخواست اجازه کار گرفته و بیمه رد کنید که از سال دوم به بعد مورد بازررسی و بررسی عملکرد خواهید شد؛ و همینطور به ازای هر ۵ کارمند ترک می‌توان یک خارجی را استخدام نمود.

۶- تحصیل در ترکیه

فرآیند تحصیل در ترکیه در همه مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا برای دانشگاه‌های دولتی نیاز شرکت در آزمون ورودی (کنکور) دارید، هرچند دانشگاه‌های خصوصی نیز هستند که با شرط معدل و شرایط آسان‌تر اقدام به جذب دانشجو کنند که هزینه آن بسیار بالاتر خواهد بود.

در کل شرایط ورود به هر رشته و هر دانشگاه تفاوت دارند و شرایط هریک لزوما به معنی یک شرایط یکسان برای همه حالات نیست و بهترین راه بررسی وب‌سایت دانشگاه‌های ترکیه است.

۱-۶- آزمون یوس (YOS)

آزمون یوس شامل سوال هایی از درس ریاضیات، هندسه، هوش و زبان ترکی می باشد. اگر متقاضی فاقد مدرک مهارت زبان ترکی است و یا نمره لازم زبان ترکی را اخذ نکرده است٬ می تواند در دوره های آمادگی زبان ترکی دردانشگاه های ترکیه شرکت و نمره و مهارت لازم را اخذ کند.

متقاضیان رشته‌های زیر می‌بایست آزمون یوس دهند:

• پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی
• حقوق و روان شناسی
• مهندسی مکانیک و معماری
• کارشناسی ارشد و دکترا

۲-۶- آزمون سات (SAT)

آزمون سات SAT یک آزمون استاندارد به منظور پذیرش در دوره کارشناسی دانشگاه ها و یا کالج های خارج از کشور می باشد. این آزمون به عنوان یکی از آزمون های استاندارد پذیرش در دانشگاه های آمریکا و انگلیس و کانادا و استرالیا و همچنین دوره های پزشکی دانشگاه های ترکیه محسوب می شود.

این آزمون از نظر سطح دشواری در مقایسه با آزمون یوس دشوارتر است. برخی از دانشگاه های ترکیه مانند دانشگاه پزشکی حاجت تپه به منظور پذیرش متقاضیان در رشته پزشکی نمره های این آزمون را ملاک و معیار قرار می دهند. دانشگاه های فنی و انگلیسی زبان ترکیه بر اساس نمره این آزمون دانشجو را پذیرش می کنند. این آزمون مهارت های مهم مانند درک مطلب و توانایی محاسبه ریاضی متقاضی را ارزیابی می کند.

۳-۶- آزمون آلس (ALES)

آزمون ALES به عنوان آزمون ورودی دوره کارشناسی ارشد و دکترا کشور ترکیه محسوب می شود. این آزمون مختص دانشجویان بین المللی است که قصد تحصیل در ترکیه را دارند. از جمله مدارک مهم در تعیین پذیرش دوره دکترا ترکیه می توان مدارک کارشناسی ارشد و نمره این آزمون را ذکر کرد.

۴-۶- آزمون زبان ترکی تومر (TOMER)

آزمون تومر به عنوان معتبرترین مدرک زبان ترکی است که به عنوان پیش نیاز ورود به دانشگاه های دولتی ترکیه محسوب می شود چرا که زبان تدریس در دانشگاه های دولتی ترکیه زبان ترکی است.

میزان ارزش و اهمیت مدرک زبان ترکی تومر با مدرک زبان انگلیسی تافل و آیلتس همانند می باشد و متقاضیان با اخذ مدرک دپیلم آزمون تومر نه تنها واجد شرایط تحصیل در دانشگاه های دولتی ترکیه می شوند، بلکه به منظور ورود به بازار کار و تعامل با مردم ترکیه پس از فارغ تحصیلی و یا کار دانشجویی از مزیت های این مدرک زبان ترکی برخوردار می‌شوند.

اگر پذیرش خود را زمانی که خارج از ترکیه هستید دریافت کنید می‌توانید از طریق سفارت یا کنسول‌گری ترکیه ویزا یک ساله دریافت کنید و در زمانی که داخل ترکیه هستید درخواست اقامت خود را به اداره مهاجرت (نظیر اقامت توریستی) ارسال کنید و اقامت خود را هر یک سال تمدید کنید که در این حالت تاییدیه دانشگاه و بیمه دانشجویی و سایر مدارک را به اداره مهاجرت ارائه می‌کنید.