ایران و آمریکا
این روزا یکی از بحثهای داغ روابط یران آمریکاس٬ صرفاً از این جهت مطلب رو مینویسم نه اینکه از بخش سیاست خارجی (و این دست موارد) بلدم٬ که به نوعی با زندگی روزمره شما (نه دلار بلکه تحریمها-کارهای بینالمللی-تراکنشهای مالی و …) مرتبط خواهد بود و از اونجایی که مسئلهای شده که الان بیشتر ازش صحبت میکنن تصمیم گرفتم مطلبی در این مورد منتشر کنم.
اول- رابطه ایران و آمریکا رو بشناسید (لینکها: + و +)
تصرف سفارت آمریکا آغاز و نقطه شروع وخامت روابط سیاسی ایران و آمریکا شد، و آمریکا بهدنبال این حرکت ایران، به طور کامل تحریمهای علیه ایران وضع نموده، و سیاست خود را علیه تهران تغییر داد.
با بدتر شدن روابط در طی زمان کار به برخورد نظامی در خلیج فارس در زمان جنگ ایران و عراق کشید و نیروی دریایی آمریکا بهدنبال حمله ایران به نفتکشهای کشورهای عربی، کشتیهای جنگی ایران و سکوی نفتی ساسان را نابود کرد.
انهدام هواپیمای مسافربری پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر بر فراز آسمان خلیج فارس توسط ناو جنگی وینسنس آمریکا، از نقاط اوج فجایع این دوران میباشد. اما در همین سالیان تلاشهایی برای برقراری روابط نیز انجام شد که با شکست مواجه گردید. ماجرای ایران-کنترا از این نمونهاست. در طی این ماجرا ایران با کمک دلالان بینالمللی اسلحه، مقادیری موشک و قطعات هواپیماهای جنگی خریداری نمود.
درگیری بر سر مسئله هستهای رو هم به از اینجا بخونید که کاملتر توضیح داده.
این بخش اول به نوعی زخم اصلی این مشکل خواهد بود از این واقعه بی اعتمادی و دوگانگی رو در پی داشت.
دوم- تلاش برای بهبود
در گذشتهای نه چندان دور که افراطیون بیشتری در ایران وجود داشتند – که البته حالا افراطیون تغییر موضع دادند – موضوع مذاکره با آمریکا به نوعی خیانت محسوب میشد کافی بود.
آیتالله خامنهای شخصاَ در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی صحبت کردن از مذاکره با آمریکا را خیانت نامیده بود.
احتمالاً این صحبت رهبری ناشی از این واقعه ایران کنترا است و بعد از آن هم تجربههای مشابهی همچون محور شراشرت جرج بوش در بهمن ماه ۱۳۸۰ هم علی رغم روند مثبت بهبود روابط به واسطه افغانستان٬ جالب نبود.
رئیس قوه قضاییه ایران که منصوب آیتالله خامنهای و از حامیان اوست، روز چهاشنبه (۲۵ سپتامبر/۳ مهر) با “متین و منطقی” خواندن سخنان حسن روحانی در سازمان ملل گفت: «مذاکره و روابط ایران با دیگر کشورها ممنوع ذاتی نیست».
حالا این قضیه به نوعی راحتتر شده با نرمش قهرمانانه و مذاکراتی که ممنوع نیست٬ بالاخره گامی رو به جلو داره انجام میشه به جای ۸سال سیاست هجومی که اتخاذ شده بود.
سوم- توقعات
دو طرف این قضیه یه سری توقعاتی دارند که نیازمند برطرف شدن آنها از طرف مقابلند٬ طبعاً در صدر این توقعات رفع تحریمهای اتخاذی علیه ایران هست٬ اما این تحریمها رو اگه دقیقتر بررسی کنیم ۳حالت پیدا میکنند (لیست کامل تحریمهای علیه ایران):
- تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل: در حال حاضر ۸ عدد
- تحریمهای اتحادیه اروپا
- تحریمهای ایالات متحده که از طریق کنگره اعمال شده
در واقع ایالات متحده فقط میتواند تحریمهایی که وضع کرده رو حذف کنه – طبعاً از طریق مجلسش که این عملی زمان بر خواهد بود – و این تحریمهایی رو شامل میشه که تأثیر کمتری به نسبت دارند و حذف تحریمهای سنگینتر سختتر خواهد بود. در نتیجه هیئت آمریکایی تو مذاکره که میشینه اختیار خاصی توی تحریمها نداره٬ اروپاییها هم به خاطر تحریمهای کنگره آمریکا در مورد برداشتن تحریمها نمیتونه صحبت کنه چون اگه حذف بشه مشمول تحریمهای آمریکا علیه خودش میشه.
طبعاً آمریکا – غربیها – هم توقعاتی دارند که نیازمند نرمش قهرمانانه ایران خواهد بود٬ اما همیشه ایران هراس از رو دست خوردن دارد چرا که نمونه آن توافق سه جانبه ترکیه٬ برزیل٬ ایران برای تبادل سوخت بود که نتیجش عدم توافق ۵+۱ شد. (منابع: + و + و +)
در کل به نظرم با اینکه بحث مذاکره دشوار خواهد بود برای روند توافقی که دو طرف پیروز این مذاکره باشند٬ مسئله اصلی مذاکره مستقیم نیست٬ بیشتر محتوای مذاکره خواهد بود٬ چرا که جلیلی و بیلبرن قبلاً اکتبر ۲۰۰۹ هم باهم صحبت کردند و باید این مذاکرات بر سر یه بسته جامعتر٬ بر پایه تساوی حقوق٬ دوری از مداخله جویی باشه که با حرکت پله به پله بشه به نتیجهای رسید و محتوای مذاکره بیش از هستهای حول موارد دیگهای هم خواهد بود تا باقی مشکلات هم حل شد.
یادم میاد که یکی از بستگان که در وزارت خارجه بود حرف خوبی میزد٬ غربیها هیچوقت عجول نیستند٬ آروم طناب دور گردنتون میندازن و اونقدر سفت میکنند تا دست و پا بزنید و بالاخره تسلیم بشید.
خوندن این مقاله رو از فرید زکریا توصیه میکنم.
